Backfire betekent als werkwoord zoiets als terugslaan, terugkaatsen. Het woord wordt vooral gebruikt om aan te geven dat je acties het tegenovergestelde veroorzaken van wat de bedoeling was. Wat iemand doet kaatst dus op hem/haar terug.
Backfire is een heerlijk middel om je schrijfwerk boeiend te maken, om er spanning in te brengen. Je kunt met backfire een kettingreactie op gang brengen, want als de zaken anders lopen dan bedoeld – de backfire – moet er een nieuwe strategie bedacht worden, die ook weer kan backfiren, enzovoort.
Bovendien, als de actie die een probleem moet oplossen nadelig is voor iemand anders, dan kan die ander daarvoor een oplossing bedenken die vervolgens ook terugkaatst; de oplossing van de een kan immers het probleem van de ander zijn.
Zetten en tegenzetten. Voor je het weet heb je een flinke (extra) spanningsboog.
Ik geef je hier een prachtig backfire-voorbeeld uit de Netflixserie Better Call Saul en ik waarschuw je als er een spoiler aankomt. Tussen twee haakjes: zien, die serie!
Na het voorbeeld geef ik je een handig stappenplannetje – 6 zinnen, meer niet – om de backfires in je eigen boek te ontdekken.
Heb je geen zin in het verhaaltje met het voorbeeld, of wil je geen spoilers, dan kun je meteen naar mijn stappenplannetje onderaan scrollen.
Better Call Saul
Better Call Saul is een geweldige spin-off van een geweldige Emmy-en-andere-awards-winnaar: Breaking Bad (ook zien!). ‘Better Call Saul’ is de reclamespreuk van Saul Goodman, die in werkelijkheid Jimmy McGill heet en in Breaking Bad een louche advocaat is. Better Call Saul speelt zich zo’n zes jaar voordat hij in Walter Whites lugubere zaken betrokken wordt af. In die prequel is hij een sjacheraar, een advocaat die langs de randjes scheert en soms een pietsie eroverheen. Hij is bijzonder inventief en bruist van energie, waardoor hij zelfs de vervelendste en vermoeiendste karweitjes opknapt als die hem helpen zijn doel te bereiken. Bovendien is hij een originele denker: hij komt met de meest creatieve oplossingen. Ondanks zijn niet altijd wettige handelingen en zijn gladde praat heeft hij een klein hartje. Van goud.
Ik heb Jimmy in mijn hart gesloten. Omdat hij het vaak goed bedoelt en het beste van een beroerde situatie maakt, niet alleen voor zichzelf maar ook voor anderen.
Achtergrond
Nog geen spoiler maar wel wat noodzakelijke informatie om het probleem te begrijpen dat Jimmy probeert op te lossen.
Jimmy heeft een oudere broer, Chuck, die partner is in een grote advocatenfirma: Hamlin Hamlin & McGill (HHM). Hij is al een tijd uit de running want hij heeft een, zoals hij het zelf noemt, aandoening, die hem overgevoelig maakt voor (zonne-)straling en elektriciteit. Als gevolg daarvan is zijn huis verduisterd en moet Jimmy, die boodschappen en andere klusjes voor hem doet, zijn telefoon, horloge en andere mogelijk straling uitzendende apparaten, in de brievenbus stallen, voordat hij kan binnenkomen om op het gasstelletje een maaltijd voor zijn in stralingwerende folie gehulde broer te koken.
De algemene consensus over Chucks aandoening is dat die tussen zijn oren zit. Maar hij is ook een briljante advocaat en HHM hoopt dat hij snel weer aan het werk kan.
Jimmy houdt veel van zijn broer, tegen wie hij opkijkt en wiens goedkeuring hij zoekt.
Kim Wexler, Jimmy’s vriendin, werkt als advocaat bij HHM. Howard Hamlin, een van de andere partners, is haar baas.
Jimmy heeft een bloedhekel aan Howard, want nadat Jimmy zijn advocatenlicentie had behaald, kreeg hij dankzij zijn broer Chuck een baan bij HHM op de postkamer, maar de weg naar echt advocatenwerk bleef versperd vanwege zijn reputatie als Slippin’ Jimmy. Dus is hij voor zichzelf begonnen en houdt hij als onderbetaalde pro-deo-advocaat kantoor in een piepklein kamertje achter een Chinese nagelsalon.
Heb je het achtergrondplaatje? Dan komt hier Spoiler Een.
Het probleem
Kim wordt door Howard ‘gestraft’ voor haar hulp aan Jimmy: ze krijgt voortaan alleen maar stagiairwerk. In haar pogingen haar baas over te halen haar weer echt advocatenwerk te laten doen (ze is een heel goeie advocaat – stom van Howard) heeft ze een heel grote klant voor HHM binnengehaald, de Mesa Verde Bank. Maar tot haar verbazing en chagrijn wordt ze weliswaar bedankt voor de moeite maar blijft haar werksituatie onveranderd.
Jimmy haalt haar over om samen met hem een advocatenpraktijk op te zetten, niet als partners – Kim is nogal huiverig voor Jimmy’s onorthodoxe werkwijze – maar solo, waarbij ze kantoorruimte en dergelijke delen. Dat doet Kim en ze weet Mesa Verde over te halen met haar mee te gaan.
Chuck, die inmiddels zo nu en dan naar kantoor komt, steelt Mesa Verde van Kim terug door ze ervan te overtuigen dat Kim, zo briljant als ze is, in haar eentje onmogelijk zo’n grote klant kan bedienen.
Hoewel Kim die tegenslag dapper verwerkt, verzint Jimmy iets om Mesa Verde terug bij Kim te krijgen en daarmee ook Howards behandeling van Kim betaald te zetten.
Over naar Spoiler Twee.
Jimmy’s creatieve oplossing
Jimmy vertelt Kim niets van zijn plannetje, want wat hij gaat doen is hoogst onethisch en strafbaar. Hij sluipt ‘s nachts Chucks huis binnen, steelt uit de stapels dossiers van Mesa Verde de paperassen voor hun aanvraag voor een nieuwe banklicentie, gaat daarmee naar een copyshop die 24 uur open is, en verandert op ingenieuze manier het adres van Mesa Verde door nummer 1261 te veranderen in 1216. Het kost hem haast de hele nacht, maar uiteindelijk heeft hij perfect vervalste papieren, die hij weer terugstopt in Chucks dossiers.
Bij de zitting van rechtbank, waar Mesa Verde en Chuck de aanvraag indienen, blijkt het adres niet te kloppen, waardoor de aanvraag opnieuw moet gebeuren, wat Mesa Verde in problemen brengt gezien alle zaken die ze daarvoor al hadden opgetuigd.
Mesa Verde, onaangenaam verrast door zo’n stomme slordigheid van HHM, klopt weer bij Kim aan. Joechei, probleem opgelost.
Dat dacht je maar. Spoiler Drie.
Backfire – de eerste
Chuck kan niet geloven dat hij zo’n stomme fout heeft gemaakt en algauw komt hij op het idee dat Slippin’ Jimmy er de hand in heeft gehad. Jimmy ontkent uiteraard, verontwaardigd dat Chuck hem van zoiets verdenkt. Hij en Kim, evenals Howard, bezweren hem dat zo’n foutje iedereen kan overkomen, shit happens, bygones, movin’ on. Maar Chuck blijft overtuigd van Jimmy’s smerige spel.
Op zoek naar bewijs bedenkt Chuck dat Jimmy een copyshop nodig moet hebben gehad, dus komt hij al snel bij de 24-uurs copyshop uit, waar Jimmy inmiddels de jongen die de nachtdiensten draait heeft omgekocht. Als Chuck ’s avonds met de copyshopjongen gaat praten, houdt Jimmy buiten op een afstandje een beetje nerveus de boel in de gaten. Hij ziet dat Chuck zich steeds meer opwindt en dan, vanwege zijn ‘aandoening’, duizelig wordt, valt en met zijn hoofd tegen een scherpe tafelpunt slaat. Jimmy rent meteen naar binnen en belt een ambulance.
Dat was een onverwacht en naar gevolg van zijn creatieve oplossing.
Maar het gaat verder. Spoiler Vier.
Backfire – de tweede
Chuck ligt in het ziekenhuis. Uiteindelijk blijkt zijn hoofdwond mee te vallen. Maar als Chuck weer naar huis mag blijkt hij zwaar depressief omdat hij kennelijk aan het dementeren is – zo’n fout maken in zo’n belangrijke kwestie, dat was hem vroeger nooit overkomen. Jimmy en Kim blijven op hem inpraten dat het iedereen had kunnen gebeuren, maar Chuck wil niet luisteren en als Jimmy ontdekt dat Chuck zich vanwege zijn beginnende ‘dementie’ met vervroegd pensioen uit HHM heeft teruggetrokken, bekent hij zijn nachtelijke vervalsing.
Chuck is verbijsterd. Maar als Jimmy wegloopt, met gebogen schouders en een dagvaarding wegens fraude in het verschiet, slaat Chuck zijn foliemantel open en zien we dat hij het hele gesprek, inclusief Jimmy’s bekentenis, heeft opgenomen.
Chuck heeft zijn jongere broer bespeeld op een manier die Slippin’ Jimmy niet had misstaan en misbruik gemaakt van diens liefde voor hem.
Backfire.
Hoe het verder met Slippin’ Jimmy gaat? Dat weten we pas in 2017, als seizoen 3 van start gaat.
Hoe ontdek je backfires?
In 6 zinnen:
- Maak een tabel.
- Zet in de eerste kolom de naam van je belangrijkste personages.
- Zet in de 2e kolom per personage wat hij/zij wil en begeert; één doel per regel.
- Zet in de 3e kolom per doel wat het probleem is dat het doel blokkeert.
- Zet in de 4e kolom per doel de strategie van je personage om het probleem te omzeilen en het doel te bereiken.
- Zet in de 5e kolom de backfire: hoe keert de oplossing zich tegen je personage.
Oké, nog een 7e zin: denk eraan dat de oplossing van personage A het probleem van personage B kan zijn, en gebruik dat.
Nog twee tips erbij
Een:
Kies voor je backfire acties die direct worden ondernomen. Want een personage dat op zijn/haar tanden bijtend een nare periode uitzit heeft natuurlijk ook een strategie, maar dat zet niet zoveel zoden aan de dijk voor je spanningsboog.
Twee:
De actie die je personage onderneemt kan in lijn zijn met diens karakter, maar dat hoeft niet per se, want wanhopige situaties laten wanhopige mensen wanhopige acties ondernemen. Verzin originele acties. Zolang het maar geloofwaardig is – dat geldt voor alles wat je schrijft.
Backfire away!