Een actueel artikeltje deze keer, had ik gedacht; corona ligt voor de hand, maar dan met een twist. Dus in het welles-nietestijdperk van het mondmasker ga ik jullie vertellen over de toegevoegde waarde van vermomming en verhulling.

Vermommen en verhullen – het verbergen van de waarheid van de uiterlijke of innerlijke identiteit van je personage – zijn sterke gereedschappen voor spanning in je boek. Je kunt er je personages mee op het verkeerde been zetten, maar ook je lezer. Je kunt het ook gebruiken om een andere waarheid, of bedrog, te ónthullen.

Het geeft je mogelijkheden om je vermomde personage dingen te laten doen en zeggen die hij in zijn echte rol niet kan zeggen of doen. Voorbeeld: Batman, een miljonair, die slechteriken vermomd te lijf gaat. Door zijn vermomming is hij onherkenbaar (in de comics en de films; maar ik betwijfel het) en kan hij voor een losbandige dandy doorgaan, zonder dat iemand weet dat hij de vleermuisman is.

Nog een voorbeeld: in Jane Eyre van Charlotte Brontë (SPOILER) vermomt de koude, afstandelijke lord Edward Rochester zich als een mysterieuze zigeunerin. Zo kan hij praten met Jane, de jonge gouvernante in zijn dienst, op wie hij verliefd is geworden, op een manier die voor een edelman niet kan volgens de normen van de Victoriaanse tijd. En kan hij uitvissen of zij ook gevoelens voor hem heeft.

Vooruit, nog een derde vermommingvoorbeeld: Madame Doubtfire, een kinderboek, beter bekend als de film Mrs. Doubtfire – geen kinderfilm – waarin Robin Williams zijn kinderen niet meer mag zien en dan, vermomd als nanny, in dienst komt bij zijn ex, om zo toch bij zijn kinderen te kunnen zijn. Ook kan hij zo makkelijker uitvogelen hoe het precies zit tussen haar en de aantrekkelijke Stu.

Behalve een fysieke gedaanteverwisseling, dus een personage dat zich vermomd als iemand anders, kan een personage ook onvermomd blijven, maar zich wel voordoen als iemand anders. Denk bijvoorbeeld aan de luie loser Tom Ripley in The Talented Mr. Ripley, van Patricia Highsmith, die (SPOILER) gevraagd wordt rijkeluiszoon Dickie in Italië op te zoeken en terug naar huis te dirigeren. Hij gaat naar Italië, vindt Dickie, doet zich voor als een rijke dandy, windt Dickie’s verloofde om zijn vinger en Dickie erbij, leeft een tijdje luxueus op Dickie’s kosten, vermoordt hem dan en neemt zijn identiteit over. Maar het wordt steeds lastiger de schijn intact te houden.

Verhulling

Verhulling is een andere vorm van je anders presenteren dan dat je bent; het is een abstractere versie van vermomming. Een personage verhult bijvoorbeeld zijn werkelijke motivatie, of zijn echte doel. Hij veinst bijvoorbeeld dat hij een goed doel met raad en daad bijstaat, maar in werkelijkheid is hij uit op het geld dat gedoneerd wordt. Of hij doet zich voor als miljonair, maar aast op de dochter van een échte miljonair. Of die ‘echte’ miljonair houdt ook een façade op en hoopt op een rijke man voor zijn dochter – gestapelde verhulling.

Verhullingen en vermommingen hoeven niet per se een slechte intentie te hebben; misschien probeert je personage zo iets uit te vinden wat zonder verhulling niet lukt; denk bijvoorbeeld aan de undercover detective.

Veel plezier met je vermommende en verhullende personages (al dan niet met mondkapje)!

Hier kun je meer lezen over spanning, en hier meer over personages.

Liever luisteren? Dat kan hier.