Ik werk al een flinke tijd (lees: jaren) aan een boek en daar heb ik best veel van geleerd – oefening baart immers kunst. Heel veel van die opgedane ervaring heb ik in de loop van die jaren gebruikt voor artikelen op deze website, zoals over personages, dialoog of plot.
Ook lezen was nuttig; schrijvers die je graag leest kunnen je heel veel leren als je ze (ook) met een analytische blik leest.
Nu zit ik in de fase van redigeren, schrappen en stukken herschrijven. Aanleiding voor een artikel over de inzichten die ik daarbij heb opgedaan, waarvan ik vooral één graag eerder had willen hebben. Namelijk deze:
Hou je aantal woorden in de gaten
In de aanloop naar het schrijven had ik een hoop notities gemaakt en die heb ik vrijwel allemaal zonder enige terughoudendheid in het verhaal ondergebracht. Ook tijdens het schrijven had ik steeds invallen: zou dit niet een leuke actie/uitspraak/scène zijn voor zus-en-zo personage? En zou deze niet een leuke subplot opleveren? Hop, ook erin.
Nog afgezien van de vraag of al die uitweidingen, grapjes, ideetjes, enzovoort, wel pasten in het verhaal, ze vergrootten het aantal woorden ook enorm. Toen mijn versie 1 klaar was had ik ruim 185.000 woorden. Niet dat ik dat erg vond; integendeel. Een lekker dik boek, prima toch?
Nou…
Niet zo prima als je een beginnende schrijver bent. Want hoe dikker het boek, hoe lastiger het uitgeven. Zelf uitgeven wordt erg kostbaar. Wil je dat een uitgever het doet: dat gaat niet lukken, want een peperduur boek van een onbekende schrijver is een veel te groot financieel risico. Hoe goed je boek ook is.*
Het heeft mij heel veel tijd en werk gekost om mijn 185.000+ woorden terug te brengen naar 140.000. Nog steeds te veel, dus ik ga er opnieuw helemaal doorheen.
Voorkomen is beter dan genezen. Hou dus je woordenaantal in de gaten. 100.000 is zo’n beetje het maximum.
Neem afstand
Dit is een van de nuttigste tips die ik gekregen heb, een waardoor je de kwaliteit van je boek enorm kunt verhogen.
Als je EINDE onder je laatste zin schrijft, is de volgende stap: lezen, redigeren, schrappen en herschrijven. Maar, en dit is de gouden tip: leg eerst je boek minstens een maand weg. Ja, echt. Want als je boek nog helemaal in je hoofd zit, dan lees je wat je bedoelde met je woorden, zinnen en scènes over te brengen. Je leest niet wat er letterlijk staat. Dat kan pas als je er een tijdje niet mee bezig bent geweest.
Eigenwijs als ik was nam ik die tijd niet. Maar toen ik het boek door omstandigheden een tijd moest wegleggen en er later weer doorheen ging, moest ik constateren dat ik er regelmatig een zootje van had gemaakt. Zo bleek ik vaak dezelfde woorden kort na elkaar te herhalen, zinsdelen die ik gebruikt had in latere scènes vrijwel identiek opnieuw te gebruiken, bepaalde tegenstrijdigheden volkomen over het hoofd te zien, enzovoort.
Al dat soort onvolkomenheden zie je niet als je nog helemaal in je boek verzonken bent. Maar ze springen er ineens uit als je een (voldoende lang) tijdje afstand van je boek genomen hebt.
Ook kijk je dan veel bewuster of je tekst wel bijdraagt aan het verhaal en neem je veel makkelijker afscheid van passages die dat niet doen, hoe verliefd je daar ook op was.
Overbodige uitleg
Nog iets wat na die pauzemaand ineens opvalt: overbodige uitleg. Overbodig, omdat je lezer er al lezende zelf achter komt hoe de vork aan de steel zit, of al weet hoe het zit vanwege eerdere passages, bijvoorbeeld. Of omdat iets alleen dient als sfeertekening. Zoals de typering van een personage: waarom draagt de buurman een raar hoofddeksel? Het is een excentrieke vogel; dat hoef je niet uit te leggen.
Als je iets wat geen verdere rol speelt omstandig uitlegt, kun je onbedoelde verwachtingen scheppen.
En: kun jij je boek een maand lang wegleggen? Maak er een vakantie van. 🙂
Liever luisteren? Dat kan hier.
En hier lees je meer over publiceren en wat daarbij hoort, zoals redigeren en schrappen.
* Als publiceren niet je doel is, maakt de grootte natuurlijk niet uit. Dan zou je er bijvoorbeeld een pdf of epub van kunnen maken, die je op je blog, of Facebook of Medium publiceert.