Is het halve werk. Sterker nog: een goed begin van je boek is een absolute voorwaarde om gelezen te worden. Je wil niet dat je lezer al na een paar pagina’s je boek in de kast Miskopen zet. Het begin van je boek moet je lezer dus direct bij zijn lurven* grijpen.
Als (nog) onbekende schrijver kun je je minder veroorloven dan een bekende bestsellerauteur. Van een Stephen King, J.K. Rowling of Lucinda Riley accepteren hun fans het als het begin ze niet meteen van de sokken blaast, omdat ze weten dat ze toch wel een boeiend verhaal krijgen.
Een begin van jou als onbekende schrijver dat niet meteen knalt, betekent echter de doodsteek voor je boek. Je hebt een intrigerend, nieuwsgierig makend begin nodig.
Wat is een goed begin?
Om überhaupt een goed begin te kunnen schrijven moet je het verhaal kennen, al is het maar in grote lijnen. Daarnaast zijn er een aantal vuistregels. Zoals:
Je moet ervoor zorgen dat je lezer weet wat de setting en de situatie is: waar zijn we en wat is er gaande?
Ook belangrijk: voer je protagonist zo vroeg mogelijk op en laat in een paar zinnen zien wat voor iemand ze is. Geen uitgebreide karakteranalyse; dat kun je waar nodig verspreiden over het verhaal. Je protagonist moet ook ergens naar streven, iets wensen, ergens naar verlangen; om Kurt Vonnegut te citeren: je personage moet meteen in het begin iets willen, al is het maar een glas water. Daarbij hoeft je protagonist niet per se likeable te zijn, maar je lezer moet zich wel in haar kunnen inleven. Anders zal het hem een zorg zijn wat ze wil en wat haar daarin dwarsboomt.
Geef een hint van wat er op het spel staat. Voorkom dat dat zwak of ongeloofwaardig is, want dan werkt het niet. Maak het concreet; een abstract doel boeit stukken minder: vrede op aarde als doel is loffelijk, maar voor een boek: meh. Naar een gevaarlijke brandhaard afreizen om een geliefde te redden – spannend!
Voor het blijven doorlezen is het oproepen van nieuwsgierigheid en vragen (maar geen verwarring) essentieel.
De openingszin
Het begin van het begin, is de openingszin (sorry voor dit flauwe rijmpje). Een bijzondere, opvallende openingszin kan heel veel doen. Voorbeeld:
Het eerste boek dat Anita Brookner, een Engelse romanschrijver, naar een uitgever stuurde, kreeg een negatief leesrapport. Maar toen las een redacteur haar openingszin: ‘Op haar veertigste wist doctor Weiss dat haar leven verruïneerd was door de literatuur.’ Die beginzin was de opmaat tot haar schrijfcarrière, zodanig succesvol dat zelfs een matig manuscript op publicatie kon rekenen.
Waarom is die beginzin zo goed? Omdat het je meteen reuzebenieuwd maakt naar die doctor Weiss: hoe kan literatuur in vredesnaam iemands leven verruïneren? Die zin heeft dus een behoefte gecreëerd: de behoefte om te weten hoe dat kan. En daarvoor moet je doorlezen.
Nog een tip: literair agenten en uitgevers zijn dol op een cinematografische eerste zin. Wat is dat? De Italiaanse regisseur Michelangelo Antonioni zegt het zo: in iedere scène moet iets fout gaan; laat je eerste zin dat dus aankondigen. Voorbeeld: de eerste zin van de roman The Wallcreeper van Nell Zink: ‘I was looking at the map when Stephen swerved, hit the rock and occasioned the miscarriage.’ Dit debuut (!) kwam op de lijst van de honderd bijzondere boeken van 2014, van The New York Times.
Nou, dat is nogal wat. 😮
Happy beginnings!
Liever luisteren? Dat kan hier.
En hier kun je meer lezen over het begin, midden en einde van je boek.
* Geen idee waar die zitten. 😉