Het thema van je boek is het basisidee en de fundering ervan. Een bouwsteen. Het is de grote lijn van het verhaal en stuurt het verhaal aan.
Ook goed te gebruiken om je mening of standpunt (indirect) te uiten.
Thema’s draaien vaak om wat het betekent om een mens te zijn. Het leven, de samenleving – de huidige en de toekomstige – existentiële crises, de natuur van de mens, enzovoort. Iedere mens heeft daar zo zijn eigen kijk op. Die verschillende blikken kunnen vaak botsen, en dat zou een veelbelovend zaadje kunnen zijn voor het conflict in je boek.
Tegenwoordig wordt het thema meestal niet expliciet genoemd, maar wordt het duidelijk door het verhaal.
Wat zijn aansprekende thema’s? Ik noem er hier zes. Alle zes betreffen tegenslag.
De natuur als vijand
Het leven van de meeste mensen speelt zich voornamelijk af in mensenland; hun aandacht is daar dan ook voornamelijk op gericht. Maar er is ook nog zoiets als de niet-menselijke wereld, de natuur, die zich niets aantrekt van mensen en hun vaak onvoldoende voorzorgen tegen natuurrampen – zoals we pas hebben gezien bij de overstromingen in Duitsland, België en het zuiden van Nederland. Zoiets meemaken kan er behoorlijk inhakken en het leven van de (bijna-)slachtoffers diepgaand veranderen.
Wraak
Iets heel anders wat het leven van je personage kan veranderen is wraak. Er zijn weinig andere emoties die zo sterk kunnen motiveren. Wraak kan een aardige, empathische mens veranderen in een nietsontziende wreker. Denk bijvoorbeeld aan een man die zijn vrouw aanbidt, totdat hij erachter komt dat ze een minnaar heeft, en voelt dat hij niet verder kan leven totdat hij daar genoegdoening voor heeft bereikt.
Verlies
Niet het verlies van een portemonnee, maar het verlies van een dierbare, wat zozeer het leven van je personage kapot kan maken dat hij zonder die geliefde niet meer wil leven. Kunnen familie en vrienden hem daarvan afhouden?
Gerechtigheid geschied
Onrecht, onderdrukking, dwingelandij, onheuse bejegening en dergelijke, roepen frustratie op. Vooral als het slachtoffer er niets aan kan veranderen – in eerste instantie. Als hij of zij die onrechtvaardigheid dan tóch overwint, geeft dat grote voldoening.
Goed tegen kwaad
Het klassieke thema: de strijd tussen goed en kwaad, die de held na veel beproevingen uiteindelijk wint (of niet – dystopie).
Goed tegen innerlijk kwaad
Het kwaad kan ook in het personage zelf zitten; wij kunnen onze eigen grootste vijand zijn. Die worsteling is nóg zwaarder dan als het een externe tegenstander betreft. Het kan gaan om verslaving, fysieke of psychische ziekte, of verleidingen waarvan duidelijk is dat je daar niet aan moet toegeven. Het kan ook gaan om de gevolgen van het als kind mishandeld geweest te zijn. In de spannende thrillers van het schrijfduo Hjorth Rosenfeldt is de verknipte (serie-)moordenaar vaak iemand die in zijn jeugd door zijn ouders aan pedoseksuelen is blootgesteld. Of door de ouders zelf werd misbruikt.
Hoe je personage met dat soort uitdagingen dealt, laat zien wie hij/zij echt is.
Meer lezen over bouwstenen van je boek? Dat kan hier.
En als je liever luistert, dan kan dat hier.
Veel inspiratie gewenst!
