Net als spanningsbogen heeft je verhaal ook karakterbogen nodig. ‘Karakterboog’ is de wat geforceerde vertaling van ‘character arc’, en wat ermee bedoeld wordt is: karakterontwikkeling.

Karakterboog en karakterontwikkeling worden soms ook op een andere manier bedoeld, namelijk karakterboog als een grafische weergave van karakterontwikkeling. Dan teken je een boog en zet je aan de linkerkant de eigenschappen van het personage bij het begin van je verhaal, en in de loop van de boog naar rechts de eigenschappen die er steeds bij komen of die veranderen.

Ach, what’s in a name.

Dynamische personages

De enige constante in een mensenleven is verandering. Mensen veranderen. In een goed, geloofwaardig verhaal dat je lezer boeit, moeten je (belangrijke) personages ook veranderen. Dat is wat een karakterboog/karakterontwikkeling is. En dat hoeft niet per se een verandering ten goede te zijn.

Maar hoe zorg ik daar nou voor, vraag je.

Conflict als drijvende kracht

Dé oorzaak of aanjager van de verandering van je (hoofd)personage is het (hoofd)conflict. Dat conflict dwingt je personage iets te doen; in grote lijnen: vechten of vluchten. Het conflict kan iets inhouden wat je personage wil hebben of bereiken of juist wil voorkomen, waarbij hij wordt tegengewerkt door bijvoorbeeld een tegenstander of door omstandigheden. Of door zichzelf, vanwege angsten, onzekerheden, of door een ethisch dilemma en innerlijke strijd.

Een prachtig voorbeeld van zo’n karakterboog met innerlijk conflict is die van Walter White uit Breaking Bad; een aardige scheikundeleraar, die niet erg assertief is. Hij blijkt agressieve kanker te hebben, houdt dat geheim, en zoekt wanhopig naar geldbronnen voor behandelingen en om zijn vrouw en kind te behoeden voor bittere armoede na zijn dood. Zo rolt hij min of meer tegen wil en dank in de drugshandel, en transformeert in de nietsontziende ‘Heisenberg’, omdat dat nou eenmaal de enige manier is om in die wereld te overleven. (En omdat hij stiekem verslaafd is geraakt aan macht. Oh, machtshonger, jij vernietiger van levens.)

Things gaan uiteindelijk horribly wrong, en als kijker worstel je met sympathie enerzijds en afschuw anderzijds, voor het monster dat de oorspronkelijk zo sympathieke Walter is geworden.

The Strange Case of Walter White and Mr. Heisenberg.

Personages als gangmakers

Je protagonist is degene om wie het hoofdconflict draait. De rol van je (meeste) andere personages is een stuwende kracht te zijn achter de ontwikkeling van je protagonist. Door hem te helpen bij het overwinnen van het hoofdconflict of juist tegen te werken, door inzichten te geven, de bron van dilemma’s te zijn of obstakels op te werpen, of door morele steun te leveren (of juist niet). Daarbij veranderen de belangrijkere personages zelf ook.

Kortom: impact.

Twee voorbeelden: Walter Whites oud-leerling Jesse, die hem in de wereld van crystal meth introduceert (zonder hem had Walter waarschijnlijk een ander pad gekozen), en zijn zwager Hank, een DEA-agent, die hem argeloos informatie geeft over strategieën, geplande invallen en verdachten.

Groei, metamorfose of doem

De karakterboog van je personage kun je in grofweg een van deze drie categorieën plaatsen:

Groei

Je personage overwint zijn eigen angsten en zwakheden, en daarmee het conflict. Hij is een beter, sterker mens geworden.

Metamorfose

De gehele persoonlijkheid van je personage transformeert. Hij is een ander mens geworden. Dit kan ten goede of ten kwade zijn – zie Walter White.

Doem

Een tragische transformatie van je personage. Hij takelt af, raakt zijn grip op de werkelijkheid kwijt, verliest zijn verstand, verliest alles. Uiteindelijk gaat hij ten onder.

Meer lezen

Meer lezen in dit verband? Hier lees je over meer over kwaliteitsverhogers als gelaagdheid en diepgang en andere kwaliteitsverhogers, en hier over personages.

Happy morphing!

PS: liever luisteren? Dat kan hier.