Een tijdje geleden heb ik een artikel geschreven over mijn eerste ervaringen met de schrijftool Scrivener. Dat ging toen voornamelijk over mijn worsteling om mijn 800+ notities vanuit Evernote over te zetten naar Scrivener en daarin een beetje handig te organiseren.
Sindsdien heb ik veel geschreven in Scrivener. In dit artikel vertel ik je hoe ik die tool heb ingezet om mijn verhaal te organiseren. Ik vind Scrivener erg handig en heb er veel baat bij, maar wat voor mij werkt hoeft natuurlijk niet per se ook voor jou te werken. Gewoon uitproberen, dus.
Structureren
Nog vóór Scrivener had ik al een overall structuur opgezet, een raamwerk. Dat is altijd handig, al was het maar om te weten waar je bent in het grote geheel, en waar je naar toe werkt.
Die structuur heb ik in Scrivener opgenomen, in totaal acht grote onderdelen, A t/m H, waarbij elk deel zijn eigen karakteristiek binnen het verhaal heeft, en waarbij de overgang van het ene deel naar het andere een wending, een ontwikkeling of een dramatische koerswijziging in het verhaal inhoudt.
Ik laat het je zien met behulp van een Scrivenerproject dat ik voor dit artikel heb aangemaakt.
Eerst ter herinnering: het scherm van Scrivener bestaat uit drie delen oftewel panes: de Binder, de Editor en de Inspector:
In de Binder staan o.a. je folders (mappen) en tekstitems (files), de Inspector geeft ondersteunende zaken van de actieve folder of file, zoals notities, commentaren, keywords, en allerlei andere metadata, en de Editor in het midden is waar het allemaal gebeurt: daar staat je tekst.
Verdeel en beheers
In de Binder van dit voorbeeldproject zie je drie folders, voor de drie delen in de structuur waarin ik het verhaal heb verdeeld:
In plaats van folders voor de structuuritems kun je ook files gebruiken; zowel files als folders kunnen tekst bevatten en files kun je net als folders in een hiërarchische structuur zetten. Het maakt niet zoveel uit wat je kiest, want je kunt altijd switchen van file naar folder of andersom.
Folders en files zijn herkenbaar aan hun icoontje:
Binnen de Delen heb ik de hoofdstukken van het verhaal gezet. In dit voorbeeldproject ziet dat er zo uit:
Als je op een folder, hier dus een van de Delen, gaat staan, zie je zijn eigen tekst plus alle hoofdstukken daarbinnen, van elkaar gescheiden door een stippellijn:
Vind je dat niet prettig, maak dan een file van de folders: klik op de folder, rechter muisknop, Convert to file:

Scrivener 2 schrijftips boek schrijven singularity miriam wesselink34
… en weg zijn de teksten van de files daarbinnen:
In die subfiles zelf staan de teksten natuurlijk nog wel:
NB: als je in een hoofdfile toch de teksten van de subfiles wil zien, kan dat door bovenin de Scrivenings Mode aan te zetten:
Het is een aan- en uitknop: met nogmaals klikken keer je terug naar de Single Document Mode.
In elk Deel, dus in de folders c.q. hoofdfiles, heb ik een samenvatting van dat deel van het verhaal geschreven:
Notities in de structuur
Even een zijsprongetje. De 800 geïmporteerde Evernotenotities heb ik het Research-deel van de Binder gezet. Ik heb daarvoor een hiërarchische structuur opgezet: een folder voor elk Deel en daarbinnen folders voor de ingeschatte bruikbaarheid:
NB: in het vorige artikel over Scrivener lees je dat ik die notities ook keywords* heb gegeven. Het voordeel van keywords is dat een item in de Binder zoveel keywords kan hebben als je wil, en dat een keyword aan zoveel items gekoppeld zijn als je wil. Voor insiders: het is een n:n-relatie. Zo kan ik bijvoorbeeld alle Bruikbare notities vinden, ongeacht in welk Deel ze staan.
Van de notities die definiërend zijn voor het verhaal, heb ik een link in de folder van het betreffende Deel gezet door ze ernaartoe te slepen met de Alt-toets ingedrukt:
Als je klikt op zo’n hyperlink, wordt de file geopend in split-screen:
NB: slepen zonder ingedrukte Alt-toets, zet de tekst neer in plaats van een hyperlink. Ik heb me tot hyperlinks beperkt, want anders zou het zoveel tekst worden dat je door de lettertjes het verhaal niet meer ziet.
Geef kleur aan je verhaal
Als schrijver ken je vast wel het gevoel dat je het overzicht verliest van wat er waar in je verhaal gebeurt. Het structureren in Grote Delen van het verhaal, met samenvattingen en linkjes naar de voornaamste notities, haalt al een heleboel van dat dreigende overzichtsverlies weg, maar het kan natuurlijk altijd beter.
Wat ik erg handig vind is dat je gekleurde labels aan items in de Binder kunt geven. Mijn boek speelt zich deels bij mensen af en deels in de wereld van de Parfreni. Ik heb de labels Mensen (rood), Parfreni (geel) en Beide (oranje) gemaakt. Elk hoofdstuk geef ik een van die labels. De titel van dat hoofdstuk in de Binder heeft dan de bijbehorende kleur. Zo zie ik in één oogopslag waar een hoofdstuk zich afspeelt:
Je geeft een item in de Binder een label met behulp van de rechtermuisknop; kies via het pop-upvenster het gewenste label:
In dit voorbeeldproject met maar weinig items lijken de kleurtjes misschien niet erg indrukwekkend, maar als je eenmaal behoorlijk wat tekst heb geproduceerd dan kan het heel handig zijn, believe me. Bovendien biedt Scrivener zo een bijzonder kleurrijke aanblik! 🙂
Zorg er wel voor dat de Binder is geselecteerd in menu View, optie Use Label Color In:
Split-screen
Split-screen is een handige feature die ik veel gebruik. Klik om een tweede venster te openen in het openstaande venster in de Editor op een van de twee split-screenicoontjes:
Dan opent zich het tweede venster met dezelfde file/folder als de eerste:
De focus staat nog op het eerste venster, dus klik eventueel in het tweede en kies dan in de Binder het item dat je in het tweede venster wil openen:
Helaas is twee het maximum. Maar ja, van 10 tekstvensters tegelijk open hebben staan zou je ook niet blij worden. :-p
Wil je weer terug naar één venster, klik dan (in het venster dat je wil behouden) op het No split-icoontje:
Ook handig: je kunt een venster vastzetten – zodat je daarin niet onbedoeld een ander item opent – door op het icoontje links naast de titel te klikken en in het pop-upvenster Lock in Place te kiezen:
Aan de rode balk herken je het gelockte venster:
Unlocken doe je op dezelfde manier.
Een andere handige feature in dat pop-upvenster is Reveal in Binder:
Dat toont waar in de Binder je zit:
Dat was het voor vandaag. Er komen nog meer artikelen over Scrivener. Heb je intussen een vraag, opmerking, aanmerking of iets anders nuttigs in verband met Scrivener (of over iets anders), dan hoor ik dat graag.
Lees ook Mijn ervaringen met Scrivener (1)
PS: check intussen dit introductiefilmpje voor Scrivener.
PPS: Hier lees je meer over schrijfhulpjes.
* Het is dubbelop – redundant, zoals dat heet – wat op zich niet hoort, maar de voordelen wegen voor mij in dit geval op tegen de nadelen.