Als je fictie schrijft, is je verhaal precies dat wat het woord zegt: fictie. Wat je schrijft hoeft niet waar te zijn (zelfs de ‘op ware feiten gebaseerde gebeurtenissen’ niet).
Maar ‘waar zijn’ is iets anders dan geloofwaardig zijn. Want dát moet wel. Als je personage een moord pleegt met een gif dat geen sporen achterlaat, dan kun je niet met een paracetamolletje aankomen.
Voor sommige zaken in je boek zul je dus informatie moeten verzamelen: research.
Bij research zijn vier aspecten belangrijk:
- Hoeveel onderzoek?
- Waarover?
- Hoe doe je onderzoek?
- Wanneer doe je onderzoek?
Hoeveel onderzoek en waarover?
Hoeveel research je moet doen en waarover is natuurlijk erg afhankelijk van je boek. En van de hoeveel tijd die je daaraan wil besteden.
Er zijn veel schrijvers die de researchfase het allerleukste deel van het schrijven vinden. Ik niet. Laat mij maar lekker schrijven. Geldt dat ook voor jou, dan is het goed om te weten dat je met je keuzes voor je boek veel invloed hebt op de hoeveelheid research die je moet doen en waarover. Sowieso al het genre: als je een historische roman schrijft zul je veel meer onderzoek moeten doen dan voor science fiction of een hedendaags verhaal.
Laat je je verhaal zich afspelen op een bestaande locatie, zoals een stad, een land, een specifiek gebied, dan moet wat je daarover vertelt natuurlijk wel kloppen. Je kunt er ook voor kiezen om de plaatsen van handeling fictief te laten zijn – geen locatieresearch nodig*.
Als je hoofdpersonage een houthakker in de bossen van Canada is, zul je in het houthakkersleven moeten duiken. Maar je hoeft je veel minder in zijn beroep te verdiepen als dat een administratief baantje is en zijn werk ook nog eens geen echte rol in je verhaal speelt.
Overigens kan onderzoek je ook op ideeën brengen; niet alleen voor het boek waarvoor je onderzoek doet, maar ook voor volgende boeken. 🙂
Hoe doe je onderzoek?
Internet
Ten eerste is daar natuurlijk internet, de onvolprezen leverancier van zo veel informatie dat je het niet zo gek kunt bedenken of het is wel te vinden. Kijk wel uit voor nep.
Je kunt ook vragen stellen aan je online community, zoals Facebook en Twitter. Bijna iedereen vindt het fijn om kennis te delen. Dat is overigens ook een prima manier om aan namen te komen voor fictieve steden en al dan niet menselijke personages in SF of Fantasy.
Boeken
Boeken zijn een bron van kennis en wijsheid – dat weet je natuurlijk allang. Als je de noodzakelijke boeken voor je research niet in huis hebt, hoef je ze niet per se aan te schaffen – de good old bibliotheek is alive and kicking, en het is heerlijk om daar met een latte macchiato of straffe espresso aan een leestafel te snuffelen in stapels boeken. Schrijven is afzien? I think not. 😉
Interviews
Een expert interviewen: misschien is het niet nodig maar het kan wel heel nuttig zijn – en heel leuk! Daarbij komt dat in zo’n gesprek vaak onverwachte dingen bovenkomen die belangrijk zijn voor je verhaal.
Een expert hoeft niet noodzakelijk een wetenschapper of zo te zijn – als je verhaal speelt in en om een bakkerij, dan is je bakker de aangewezen expert.
Je kunt je bij het samenstellen van je verhaal ook laten leiden door gelukkig toeval: ken je bijvoorbeeld iemand die in een ongewone omgeving werkt, dan kun je overwegen om (een deel) van je verhaal daar te situeren. Zoals de kerncentrale in Petten. Dat geeft een spannende setting.
Wees niet benauwd om iemand te vragen of je hem of haar over zus-en-zo onderwerp mag interviewen. Mensen voelen zich gevleid als je ze als expert ziet en willen graag helpen.
Zie je jezelf al zitten, om de tafel met een kevertjesexpert, om precies te weten hoe je forensisch onderzoeker erachter moet komen hoe lang het lijk al een lijk is? 🙂
Meelopen en deelnemen
Nóg dieper in een onbekende wereld duiken doe je door een dagje met je expert mee te lopen.
Maar ook zonder expert zijn er mogelijkheden voor real life research; zo kun je altijd bij (openbare) rechtszittingen zitten of een casino binnenlopen.
Alleen al de sfeer opsnuiven van onalledaagse omgevingen kan veel goed doen voor je boek.
Wanneer doe je onderzoek?
Doe zoveel mogelijk onderzoek van tevoren. Daarmee voorkom je dat je tijdens het schrijven erachter komt dat je hele stukken moet omgooien omdat iets fundamenteel niet klopt.
Maar ook tijdens het schrijven zul je regelmatig iets opzoeken en nakijken. Dat komt doordat je verhaal soms (of vaak, of altijd) onvermoede en diepere kanten opgaat dan je ooit van tevoren had verwacht.
Dus, wanneer doe je onderzoek: doorlopend. 😉
Happy exploring!
Research verhoogt de kwaliteit van je boek. Meer lezen over kwaliteitsverhogers? Zie deze artikelenlijst in het curatieartikel. Wordt regelmatig aangevuld.
* Tenzij je een goed excuus nodig hebt voor een romantisch hotelletje in een idyllische omgeving, natuurlijk. 😉
PS: de podcast Research kun je hier luisteren.