Scènes-scènes-scènes; een boek bestaat (bijna altijd) geheel uit scènes. Er zijn er maar heel weinig die scèneloos van begin naar einde lopen. Scènes zijn dus belangrijk.
Hoe bepaal je wanneer een scène moet eindigen en een nieuwe begint? Wat zijn essentiële elementen in een scène? Wat zijn de do’s en don’ts?
Voor je hele boek geldt dat je je lezer reden moet geven om verder te lezen. Dat is best lastig, want spannende en opwindende situaties en gebeurtenissen komen niet in elke zin of regel voor. Dat zou overigens ook niet goed zijn want te veel lekkers zonder tussenliggende pauzes put uit en creëert afkeer – heb jij ook wel eens een hele zak dubbelzoute drop naar binnen gewerkt, want dan ‘was het maar op’? NB: je verhaal moet overigens wél altijd boeiend zijn.
Dus hoe verleid je je lezer na een scène de volgende scène ook te lezen? Hoe lok je haar/hem* steeds verder mee je boek in en maak je het haar steeds moeilijker je boek weg te leggen? Door haar nieuwsgierig te maken en verlangend naar het hele verhaal.
Een greep van scène-onderdelen waarmee je dat kunt doen:
- conflict
- een plotwending
- een onbeantwoorde vraag
- geheimen
- dilemma’s
- ongemakkelijke keuzes
- een clash tussen geliefden, vrienden of familie
- emotie-emotie-emotie
- onverwachte en ingrijpende gebeurtenissen
- iets wat het verhaal ineens op zijn kop zet of in een heel ander licht zet
Laat je je scène op een manier eindigen die de belofte in zich heeft dat zoiets in een volgende scène zit; dan maak je het voor je lezer heel moeilijk je boek neer te leggen. Laat je dan ook de volgende scène niet meteen met hetzelfde onderwerp doorgaan maar met iets anders, dan prikkel je haar nog meer om te blijven doorlezen.
Come in late, leave early
Come in late, leave early is een schrijfcredo dat van films en series is afgekeken en in boeken steeds meer wordt toegepast. Met Come in late wordt bedoeld: begin je scène met de actie al gaande. Leave early zegt: eindig je scène op de climax; als je scène nog stoomt van emotie of actie. Let op: niet zo vroeg dat je lezer het niet meer snapt.
Het effect is snelheid, actie, emotie en levendigheid.
Vooral voor je beginscène kan Come in late goed werken; het grijpt je lezer bij de lurven en sleurt haar het verhaal in.
Scènelijst
Het kan goed helpen om een lijst te maken van de scènes die je gaat schrijven; het zijn immers de bouwstenen van je verhaal. Zo’n lijst geeft je houvast van wat er allemaal in je verhaal moet komen: het geeft structuur.
Een scènelijst is met name handig voor het middenstuk van je boek; dat is het deel dat vaak het lastigst te schrijven is. Dus als je al een idee hebt wat daar moet komen, heb je daar veel minder last van.
Waarmee het ook kan helpen is dat het je aan het schrijven houdt: één scène schrijven op een dag is overzichtelijk, ook qua tijd die ermee gemoeid is, en is goed te doen.
En als je tijdens het schrijven van een scène vastloopt, kun je die even laten voor wat het is en een van de andere scènes schrijven. Later weet je dan wel weer hoe met de verlaten scène verder te gaan.
Meer lezen over scènes? Dat kan hier, hier en hier.
Meer over structuur vind je hier.
En als je liever luistert, dan kan dat hier.
Veel plezier met scènes maken!
*’Hij’ en ‘hem’ betekenen ook ‘zij’ en ‘haar’, en alle andere lhbti.
